5 Nisan 2014 Cumartesi

Geometrik cisimlerin hacim hesaplamaları



SİLİNDİR'İN HACMİ:

H = taban alan.yükseklik
H = π.r.r.h
(π=3,14 alırız, r taban yarıçapı, h yükseklik)
(konserve tenekesi) 

örnek: Taban yarıçapı 4cm ve yüksekliği 5cm olan silindirin hacmini bulunuz.(π=3)
H= 3.4.4.5= 240cmküp

KÜP'ÜN HACMİ:

H = a.a.a
(a küpün bir kenarının uzunluğu)
(küp şeker)

örnek: Bir ayrıtının uzunluğu 5cm olan küpün hacmini bulunuz.
H= 5.5.5= 125cmküp

DİKDÖRTGENLER PRİZMASI'NIN HACMİ:

H = a.b.c
(a en, b boy, c yükseklik)
(kibrit kutusu)

örnek: Boyutları 3cm, 4cm, 5cm olan dikdörtgenler prizmasının hacmini bulunuz.
H= 3.4.5= 60cmküp

KARE PRİZMA'NIN HACMİ:

H = taban alan.yükseklik
H = a.a.b
(a kare olan tabanın bir kenarı, b yükseklik)

örnek: Taban ayrıtının uzunluğu 5cm ve yüksekliği 10cm olan kare prizmanın hacmini bulunuz.
H= 5.5.10= 250cmküp



GEOMETRİK CİSİMLERİN ALANLARI NASIL HESAPLANIR?


KARE'NİN ALANI: 
A = a.a
(a karenin bir kenarı)

örnek: Bir kenarının uzunluğu 2cm olan karenin alanını bulunuz.
A= 2.2= 4cmkare(cm2)


DİKDÖRTGEN'İN ALANI:
A = a.b
(a kısa kenarı, b uzun kenarı)

örnek: Uzun kenarı 7cm ve kısa kenarı 4cm olan dikdörtgenin alanını bulunuz.
A= 4.7= 28cmkare

KÜP'ÜN ALANI:
A = 6.a.a
(a küpün bir kenarının uzunluğu)

örnek: Bir ayrıtının uzunluğu 3cm olan küpün alanını bulunuz.
A= 6.3.3= 54cmkare

DİKDÖRTGENLER PRİZMASI'NIN ALANI:
A = 2( a.b + a.c + b.c)
(a en, b boy, c yükseklik)
(kibrit kutusu)

örnek: Boyutları 1cm, 2cm, 3cm olan dikdörtgenler prizmasının alanını bulunuz.
A= 2(1.2+1.3+2.3)= 2(2+3+6)= 2.11= 22cmkare

KARE PRİZMA'NIN ALANI:
A = yanal alan + 2.taban alan
A = 4.a.b + 2.a.a
(a kare olan tabanın bir kenarı, b yükseklik)

örnek: Taban kenarı 2cm ve yüksekliği 3cm olan kare prizmanın alanını bulunuz.
A= 4.2.3+2.2.2= 24+8= 32cmkare








4 Nisan 2014 Cuma

Geometrik cisimleri tanıyalım

Dikdörtgenler Prizması:

8 köşesi, 6 dikdörtgen yüzeyi ve 12 ayrıtı olan kapalı şekle dikdörtgenler prizması denir.

Kare Prizma:

8 köşesi, 6 yüzeyi ve 12 ayrıtı olan karşılıklı 2 yüzeyi kare olan kapalı şekle kare prizma denir.

Üçgen prizma:

6 köşesi 9 ayrıtı ve 5 yüzeyi olan, karşılıklı 2 yüzeyi üçgen olan kapalı şekle üçgen prizma denir.

Silindir:

Karşılıklı 2 yüzeyi eşit dairelerde oluşmuş kapalı şekle silindir denir.

Küp:

8 köşesi, 6 yüzeyi,12 ayrıtı olan ve bütün yüzeyleri kare olan kapalı şekle küp denir.

Koni:

Tabanı daire alan kapalı şekle koni denir.

Küre:

Kenarı ve köşesi olmayan topa benzer kapalı şekle küre denir.

UNUTMA:

Prizma ve küp gibi geometrik cisimlerin ayrıtı vardır.

Kare, dikdörtgen, üçgen gibi geometrik şekillerin kenarı vardır.


Geometri’nin kullanım Alanları

1. Geometri ve Sanat 

Geometri ve sanat birbirleri ile bağlantılı olup birbirlerini destekleyen iki bilimdir. Sanatta geometrinin kullanımı yüzyıllardan beri süregelmiştir.Özellikle mimari yapılarda geometriden faydalanılmıştır. En bilindik olarak da Mimar Sinan eserlerinde geometriden oldukça yararlanmış ve muhteşem eserler vermiştir. Eserlerinde geometriyi çok iyi kullanmış olması eserlerinin sağlam yapılar olmasına büyük bir katkı sağlamıstır.
Sanat eserlerinin geometrik olması onlara estetik değerler kazandırmıştır. Ünlü ressam Leonardo da Vinci’nin resimde vücut oranları üzerine yaptığı çalışmalar, çizdiği eskizler bulunmaktadır.Bu orana Altın Oran denmektedir. 

2. Geometri ve Tasarım 

Gazete, dergi ve amblem tasarımları günümüzde profesyonel kadrolar tarafından gerçekleştirilen önemli bir iştir. Basın-yayın organları ve firmalar bu gerçeğin bilincinde olduklarından kalabalık kadroları bu işte görevlendirmişlerdir.
Tasarım başlı başına bir sanat sayılır. Tasarımcılıkta geometri kısmen işe yarar. Daha çok oran ve paraleliklerin önem kazandığı logo ve amblem tasarımında kullanılır.
Tabiattaki geometrik şekilleri fark eden insanlar geometriyi hayatlarında uygulamışlardır.Zamanla logo ve amblemler ortaya çıkınca insanlar logo ve amblemlere de geometrik anlamlar yüklemişlerdir. Bunun sonucunda da umursamadığımız en basit bir amblem dahi geometrik bir eser haline gelmiştir. Örneğin; her gün yollarda rahatlıkla görebileceğimiz, Mercedes, Mitsubishi ve Renault gibi ünlüaraba markalarının ablemleri; iyinin içindeki kötü, kötünün içindeki iyi sembolü olarak bilinen Yin-Yang sembolü ve bugün İsrail Devleti’nin kullandığı asıl ismi Davut Yıldızı olan bayrak geometrik birer eser sayılabilir.

3. Geometri ve Perspektif 

Resimlerde uygulanan perspektif izdüşümsel geometrinin somut uygulamalarından biridir.
Perspektif üzerine ilk kitabı 1453’te Leon Battista Alberti kaleme aldı; Açık pencere gibi duran bir dikdörtgen çiziyorum ve buradan resmedilecek nesneye bakıyorum
Burada tek bir gözün gördüğünü tabloya yansıtmak, daha matematiksel bir anlatımla, tablo düzleminde, kişinin bir gözünün merkez alan bir izdüşümle görüntüyü oluşturmak söz konusuydu. Uzaklıkları ve açıları büyük değişimlere uğratan bu gösterim biçiminden kaynaklanmış teknik problemleri çözmek için birçok kitap yazıldı, birçok alet geliştirildi. 17.yy’da Desargues, perspektif tekniğini matematiksel olarak açıklayan ilk kişi oldu.

4. Geometri ve Simülasyon 

Çağımızda yaygın olarak kullanılan simulasyon teknolojisi, gerçek olmayan bir nesnenin, durumun veya resmin; gelişmiş bilgisayar teknikleriyle taklit edilerek gerçeğine benzetilmesidir.
Üretilecek olan ürünün önceden bilgisayar ortamında modellenmesi konusunda büyükbir gelişme ortaya koyan bu teknolojinin birçok sanayi dalında sıklıkla kullanılmaktadır.

5. Geometri ve Haritacılık 

Yer epilsoidini harita düzlemi üzerinde matematiksel olarak gösterme yöntemine “Harita İzdüşümü” denir. Bu yöntem; uygun izdüşümler, eşdeğer izdüşümler ve perspektif izdüşümler gibi sistemleri kapsar. Genellikle izdüşüm sistemi harita çizecek olan kişinin amacına göre seçilir. Haritacalık alanında genel olarak Küresel Geometri kullanılmaktadır.


6. Geometri ve Mimari 

Çağdaş mimarîde düzenli yüzeyler, özellikle betonun kullanımı sonucunda büyük bir başarı kazandı. Çünkü bu yüzeylerin doğrularla oluşturulması beton kalıplarının yapımını kolaylaştırmaktaydı.
Tokyo Olimpiyat Stadyumu’nda "Hiperbolik Parabolit" ; Münih’deki Olimpiyat Stadyumu’nda ise "Eliptik Parabolit" ve "Tek Yaygılı Hiperbolit" mimari şekiller kullanılmıştır.
Fransa’daki Chartres Katedrali dönemin “gizli geometri” (secret geometry) ya da “kutsal geometri” (sacred geometry) olarak adlandırılan ilkelerine göre yapılmıştır.

Geometri Nedir ?


Geometri, matematiğin uzamsal ilişkiler ile ilgilenen
alt dalıdır (Eski adı: Hendese). YunancaΓεωμετρία "Geo" (yer) ve "metro" (ölçüm) birleşiminden türetilmiş bir isimdir.
Geometri, arazi ölçümü sözcüklerinden türetilmiştir. Herodot (i. Ö. 450), Geometrinin başlangıç yerinin Mısır olduğunu kabul eder. Ona göre geometri kavramı Mısır kökenlidir. Sözcüğün
kullanımı da Eflatun, Aristo ve Thales’e kadar gider. Yalnız Öklit geometri sözcüğü yerine Elements sözcüğünü yeğlemiştir. Elements sözcüğünün Yunanca karşılığı stoicheia sözcüğüdür.

Bir kümenin üzerine konan ve kümenin öğelerini birbirleriyle ilişkilendiren bir uygun yapı, geometri yapılmasını olanaklı kılar. Bir düzlemin üzerine doğal olarak konacak ve sezgisel uzaklık
duygusunu gözetecek "lise geometrisi"nin adı Öklit geometrisidir. Bu geometrinin tarihsel olarak ilginç ve önemli bir özelliği paralellik belitidir. Bu beliti sağlamayan ama geri kalan tüm belitleri sağlayan geometrilere Öklit dışı geometriler denir. Bunlara örnek olarak Hiperbolik geometri ya da küresel geometri verilebilir.

Günümüzde kullanılan doğru, yay, ışın, açı ortay, kenarortay gibi birçok temel geometri teriminin Türkçe’leri Mustafa Kemal Atatürk’ün Geometri adlı eserinde yazılan eserde önerdiği terimlerden yararlanılarak kullanılmaya başlanmıştır.

Tarihte Geometriyi İlk Kullanan Ve Geliştiren Medeniyetler


Sümer Uygarlığı ve Mısırlılarda alış-veriş işleri basit hesaplama becerilerinin gelişmesine yol açmıştı. Özellikle arazi ölçümlerinde kullandıkları geometri oldukça ileri bir düzeydeydi. Pi sayısını, dik açılı üçgenlerin özelliklerini biliyorlardı. Bu yüzden Mısırlıların Nil Nehri’nin taşma zamanını hesaplamaya çalışmaları matematik ve astronomiyi, su altında kalan arazilerin sınırlarını yeniden belirlemeye çalışmaları da geometriyi geliştirmiştir.
Sümerliler ise aritmetik ve geometrinin temellerini attılar. Dört işlemi buldular. Çarpma ve bölme cetvellerini buldular.
Bu arada, dairenin 360 dereceye, bir günün 24 saate, bir saatin 60 dakikaya, bir dakikanın 60 saniyeye eşit olduğunun bilinmesini Sümer Uygarlığı’nın mirasçısı Babillere borçluyuz.
Babiller ile Mısırlıların çoğunluk empirik düzeyde kalan bilgi birikimini, başta Pythagoras ve onu izleyen matematikçiler mantıksal ispat yöntemine dayalı teorik bir sisteme dönüştürmeyi başarırlar. Buna göre, geometrinin ölçme yöntemiyle doğrulanmış tüm önermeleri, ‘‘aksiyom’’ ya da ‘‘postulat’’ denen az sayıda ilkeden mantıksal olarak çıkarsanarak ispat edilebilmekteydi. Euclides (Öklid)’in İ.Ö.300 yıllarında yazdığı Geometrinin Elementleri, ‘‘aksiyomatik’’ dediğimiz bu sistemi ortaya koyan, yüzyılımıza gelinceye dek ders kitabı olarak okutulan önemli bir yapıttır. Antik Yunanlıların geometride sergiledikleri bu başarının bir ölçüde de olsa astronomideki çalışmalarına da yansıdığı söylenebilir.
Babillerin aritmetik ve astronomide, Mısırlıların da daha çok geometride attıkları adımlar sonraki dönemlerin bilimsel gelişmeleri için önemli bir başlangıç olmuştur.